Quy hoạch vùng hồ Ba Bể

Dự báo đến năm 2015, dân số vùng đạt 323.000 người và tăng lên 360.700 người vào năm 2025 (trong đó dân số đô thị chiếm tỷ lệ 25,3%, dân số nông thôn 74,7%).
Trao đổi với Thạc sỹ, Kiến trúc sư Phan Thanh Mai, Chủ nhiệm đồ án quy hoạch cho biết, dựa trên hiện trạng và các tiền đề phát triển vùng, Quy hoạch đã đưa ra định hướng phát triển không gian vùng, quy hoạch hệ thống hạ tầng kỹ thuật diện rộng, xác định chương trình dự án ưu tiên và cơ chế chính sách phối hợp quản lý phát triển vùng.
Kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển
Theo phân vùng chức năng, khu vực Vườn quốc gia Ba Bể với tổng diện tích tự nhiên là 38.248 ha là nơi bảo vệ nguyên vẹn và phục hồi hệ sinh thái rừng, hệ sinh thái đất ngập nước, giá trị về khoa học, đa dạng sinh học, nguồn gien động thực vật quý hiếm, giá trị về cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hoá dân tộc và di tích lịch sử; đồng thời là khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, hội nghị, hội thảo, văn hoá lịch sử, nhân văn. Ngoài ra, khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang và khu vực ATK cũng là những nơi phát triển mạnh về du lịch sinh thái, lịch sử văn hóa. Dự báo lượng khách du lịch đến vùng năm 2015 khoảng 680 nghìn người và tăng gần 4 lần vào năm 2025 (khoảng 2,44 triệu lượt người).
Tại mỗi huyện sẽ xây dựng 1 cụm công nghiệp (CCN), bao gồm CCN Phúc Thịnh (huyện Chiêm Hóa), Na Hang (huyện Na Hang), Chu Hương (huyện Ba Bể), Nam Bằng Lũng (huyện Chợ Đồn) tập trung khai thác, chế biến khoáng sản, chế biến nông lâm sản, sản xuất vật liệu xây dựng và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Tại các trung tâm cụm xã sẽ xây dựng các cụm tiểu thủ công nghiệp để chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết lao động dư thừa thúc đẩy phát triển nông nghiệp nông thôn.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để phát triển du lịch kết hợp phát triển công nghiệp (trong đó có khai thác chế biến khoáng sản), vùng sẽ phải giải quyết tốt vấn đề ô nhiễm môi trường, đảm bảo giữ được cảnh quan thiên nhiên xanh sạch, đẹp.
Vì vậy, Quy hoạch đưa ra các giải pháp quy hoạch bảo vệ môi trường và không quên gắn liền với giải pháp quản lý, kiểm soát môi trường. Cụ thể, đối với các KCN cần ưu tiên đầu tư áp dụng công nghệ mới, khuyến khích sản xuất sạch. Các cơ sở công nghiệp phải có hệ thống xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn môi trường; đầu tư các trang thiết bị xử lý ô nhiễm ngay khi các cơ sở công nghiệp đi vào hoạt động....
Về định hướng phát triển hệ thống đô thị và điểm dân cư nông thôn, do địa hình vùng phức tạp, việc kết nối giữa các đô thị gặp nhiều khó khăn, quỹ đất xây dựng hạn chế, nên mô hình được lựa chọn là phát triển đô thị nhỏ, phân tán. Theo quy hoạch, đến năm 2015 toàn vùng có 4 đô thị, 7 thị tứ và sẽ tăng lên 14 đô thị vào năm 2025.
Nhiều chính sách ưu đãi
Sắp xếp, ổn định dân cư trong vùng vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên; di dân ra khỏi vùng bị ảnh hưởng lũ quét, sạt lở đất; xây dựng các làng văn hóa du lịch; nâng cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật, cải tạo môi trường; xây dựng hệ thống giao thông, cấp điện, cấp nước... là những chương trình, dự án ưu tiên đầu tư trong giai đoạn 5-10 năm.
Đảng và Nhà nước sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các chính sách ưu đãi cho vùng về vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; phát triển sản xuất hàng hóa, dịch vụ thương mại; giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực; y tế, văn hóa... Đồng thời, huy động sự đóng góp của nhân dân, xã hội hóa một số dự án như đường giao thông, cấp điện, nước; khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động hoặc tham gia vào thị trường bất động sản thông qua cơ chế đấu giá đất, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại khu vực đô thị, khu du lịch...

Vùng liên tỉnh khu vực Hồ Ba Bể gồm 4 huyện miền núi có chung đường ranh giới và nhiều yếu tố về môi trường tự nhiên, văn hóa lịch sử liên quan trực tiếp đến nhau. Cụ thể, các huyện cùng sở hữu rừng nguyên sinh (trải rộng từ huyện Ba Bể sang đến Na Hang) với nhiều loại động thực vật quý, là đầu nguồn của một số dòng sông chính như sông Gâm, sông Cầu, sông Năng, sông Chợ Lèng, có hồ thủy điện Tuyên Quang (rộng 8000ha) và hồ Ba Bể (diện tích mặt hồ hơn 500ha), có hệ thống núi Kart trải qua hàng triệu năm kiến tạo đã hình thành nên nhiều hang đông kỳ thú, tài nguyên khoáng sản phong phú, nổi bật là chì, kẽm, angtinmon, vàng sa khoáng, đá xây dựng…. Đặc biệt có di tích lịch sử ATK (An toàn khu). Mặc dù được thiên nhiên ban tặng nhiều lợi thế nhưng đến nay đây vẫn là khu vực chậm phát triển, hạ tầng yếu kém, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ đói nghèo cao (huyện Ba Bể và Chợ Đồn gần 100% xã thuộc diện đặc biệt khó khăn), nhiều tiềm năng lợi thế chưa được khai thác và phát huy. Vì vậy, việc lập quy hoạch chung xây dựng vùng liên tỉnh khu vực hồ Ba Bể là hết sức cần thiết, nhằm góp phần tạo động lực cho sự phát triển kinh tế và xã hội, bảo vệ tài nguyên rừng và di tích lịch sử. Bên cạnh đó, quy hoạch còn phục vụ việc bảo tồn các giá trị thiên nhiên, xây dựng vùng trở thành trung tâm du lịch sinh thái, lịch sử và văn hóa.